پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله و سلم فرمود: "ما من داء إلا فی الحبة السوداء منه شفاء إلا السام" یعنی هیچ بیماری نیست مگر شفای آن در سیاه‌دانه است جز مرگ. نام‌های دیگر سیاه‌دانه، سیاه تخمه، سرنیچ سیاه، سنوخ سیاه، کمون اسود، شونیز، شونوز و کمون هندی است.

 

سیاه‌دانه طعمی تلخ دارد و به عنوان ادویه در مواد غذایی به خصوص ترشیجات استفاده می‌شود.

* این دانه بومی جنوب غربی آسیاست و از قدیم به عنوان ضد انگل، ضد باکتری و مسهل استفاده می‌کردند.

* مصرف سیاه‌دانه برای زنان شیرده مفید است زیرا باعث افزایش ترشح شیر می‌شود.

* تحقیقات نشان داده است مواد معدنی و ویتامین‌های موجود در سیاه‌دانه در درمان دیابت، سل،‌ بیماری‌های قلبی و عروقی، کم‌خونی و میگرن مفید است.

* اسیدهای چرب ضروری فراوان موجود در سیاه‌دانه آن را به نوعی مواد غذایی ضد سرطان تبدیل کرده که در حفظ سلامت پوست و مو نیز مفید است.

* سیاه‌دانه آهن و پتاسیم فراوانی دارد و علاوه بر تقویت سیستم ایمنی بدن، باعث رفع مسمومیت خونی و یبوست می‌شود.

* مصرف روغن سیاه‌دانه در برنامه غذایی در کاهش قند خون، تعادل فشارخون، بهبود آرتروز و التهاب لثه مۆثر است و کلیه و مجاری ادرار را تصفیه می‌کند.

* سیاه‌دانه دارای خواص بسیار زیادی از جمله در درمان سرطان‌ها، درمان زخم معده، نابودی سموم در کبد و نیز تنظیم سیستم گوارش بدن دارد. برای درمان رماتیسم و فروکش نمودن جوش‌های زیرپوستی، پودر سیاه‌دانه را با روغن کنجد مخلوط کرده و ضماد کنید

* گفتنی است این گیاه حتی در حیوانات نیز باعث برطرف شدن برخی از بیماری‌ها می‌شود و حیوانات نیز آن را می‌شناسند و از آن استفاده می‌کنند.

* بررسی‌ها نشان می‌دهند یکی از اصلی‌ترین فایده‌های سیاه‌دانه در بهبود سیستم ایمنی بدن و تقویت آن است، به طوری که حتی در بیماران مبتلا به صرع نیز مصرف آن سبب کاهش حملات تشنج می‌شود.

* پزشکان هشدار می‌دهند تا افراد برای استفاده از عرقیات و دانه‌های گیاهی حتماً با پزشک مشورت نمایند و به خصوص اگر باردار هستند خودسرانه سیاه‌دانه نخورند.

 

خواص سياه دانه

.درمان سرگيجه ودرد هاي گوش :

هر روز صبح يك قطره روغن سياه دانه در گوش مي چكانند واطراف گوشها را با آب چرب مي كنند و سپس يك قاشق مربا خوري عسل با چند قطره روغن سياه دانه مخلوط كرده وهرصبح ناشتا، حداقل به مدت يازده روز ميل مي كنند .

2.درمان آلرژي (حساسيت فصلي ) با سياه دانه :

اگر مقداري سياه دانه را جوشانده ويا آن را بو بدهيد و به صورت گرم گرم در پارچه اي ريخته وبر سر ضماد نماييد رفع زكام كه با آب ريزش و عطسه فراوان باشد مي گردد .
همچنين در رفع عطسه زياد و حساسيت به بوها و عطر گل هاي فصلي مؤثر است .
*سياه دانه را نرم كنيد وبا آب گرم خمير كرده وبر سر ماليده و ببنديد و پس از دو ساعت سر را بشوييد .

3.درمان بيماري هاي زنان وزايمان :

از مناسب ترين نوشيدني ها براي دوران نفاس ودردهاي ناشي از قاعدگي وتقويت بانوان اين است كه سياه دانه را با انار بياباني وآب جوشانده وبا عسل شيرين كرده سه بار در شبانه روز ميل شود، مي توان از اين محلول به عنوان مامي پاك كننده ي مهبلي جهت شست وشوي اندام تناسلي زنان استفاده كرد.

4.درمان ريزش مو :

مخلوطي از كوبيده سياه دانه را كه عصاره ي تره تيزك (شاهي )بدان اضافه شده با يك قاشق مرباخوري سركه ويك فنجان روغن زيتون ، خوب مخلوط كرده و به عنوان يك تونيك (تقويت كننده موي سر )مي توان آن را مورد استفاده قرار داد اين تونيك را مي توان به مدت يازده روز در آغاز شب بر سر ماليد ، وپس از سه ساعت باآب گرم وشامپوي مناسب شست وشو داد .
5.درمان رماتيسم :
يك فنجان روغن سياه دانه را كاملاً داغ مي كنيم و سپس قبل از خواب آن را در محل درد ماليده ،خوب ماساژ مي دهيم وبعد محل مورد نظر را با يك تكه پارچه پشمي باندپيچي نموده واستراحت مي كنيم .

6 درمان بيماري قند :

خوشبختانه سياه دانه نقش مهمي در درمان بيماري قند داردكه شرح آن بدين قرار است
¯به اندازه ي يك ليوان از سياه دانه آسياب شده . نصف ليوان از بذر تره تيزك ،يك ليوان انارآسياب شده (كه پس از خشك شدن آن بدست مي آيد )، يك ليوان از ريشه كلم آسياب شده كه بعد از خشك كردن بدست مي آيد .
¯اقلام فوق را خوب با هم مخلوط كنيد ونصف قاشق از مخلوط به دست آمده بايد حداقل نيم ساعت قبل از غذا ميل شود ، براي كاستن تلخي از معجون مي توان نصف قاشق از عسل خالص بدان اضافه كرده وميل نموده، استفاده از اين معجون را تقريباً به مدت يك ماه ادامه داد.

7.درمان اسهال :

براي درمان اسهال با سياه دانه يك قاشق غذا خوري از سياه دانه يآسياب شده را با نصف استكان عصاره ي تره تيزك مخلوط كرده وپس از صرف غذا در سه وعده ميل نماييد . با پايان يافتن اسهال درمان متوقف مي شود .

8. درمان ضعف قلب :

برخي ازافراد مبتلا به تپش قلب و ناتواني پمپاژ خون هستند كه درمان آن:تركيب روغن سياه دانه با عسل خالص به نسبت مساوي است.يك قاشق مرباخوري از معجون بدست آمده صبح ناشتا همراه با برخي تمرينات سبك ورزشي موجب تنظيم ربان قلب ودرمان اضطراب وتپش هاي قلب است .

9.درمان ناراحتي ها والتهاب كبد :

ناراحتي ها والتهابات كبدي فراوان است واشكال گوناگوني دارد كه يكي از درمان هاي آن چنين است كه مقداري از پودر سياه دانه با گياه صبر زرد (كه به رنگ سرخي و زعفراني و « آلوئه وآ» نيز ناميده مي شود )رابا عسل مخلوط كرده وهر صبح ناشتا به مدت هفت روز يك قاشق مرباخوري ازآن ميل شود ونيز مي توانروغن سياه دانه را كه در حال جوش است با غنچه ي برگ هاي بيد (برگ هاي كوچك )مخلوط كرده وپيش از خواب يك قاشق مرباخوري را به مدت يك هفته ميل كنيد.

10.تقويت گردش خون :

يك قاشق چاي خورياز روغن سياه دانه را با يك قاشق غذاخوري عسل خالص همراه با دو حبه سير له شده مخلوط كرده ومقدار مناسبي هر روز به مدت يك هفته ميل نماييد.

11.درمان صداع (ميگرن يا سردرد )

سردرد(صداع )يا ميگرنبيماري دردناكي است كه براي درمان آن مطابق اين برنامه ها مي توان عمل كرد :نصف قاشق سياه دانه كوبيده وآسياب كرده با نصف قاشق اسيون يا همان يانسون يا انيس (دانه هايي شبيه رازيانه دارد)وسه تكه ميخك كوبيده شده را خوب با هم مخلوط كنيد وبا يك ليوان شير بجوشانيد (بهتر است با كمي عسل خالص مخلوط وشيرين شود. ) يك فنجان از اين معجون دارويي را مي توان در هنگام احساس درد و در آستانه ي سردرد وميگرن نوشيد . ضمناً با روغن سياه دانه گيجگاه وشقيقه را چرب كنيد .

12.درمان جوش هاي غرور جواني :

به مقدار پنجاه گرم پودر سياه دانه را كه خوب آسياب ونرم شده باشد با پنجاه گرم روغن كنجد ويك قاشق غذاخوري آردگندم (بهتر است گندم با سبوس باشد )خوب مخلوط مي كنيم يك تركيب روغني پماد مانند حاصل مي شود كه مي توان صبح وشب روي جوش هاي صورت ماليد و پس از حدود يك ساعت بعد با آب گرم ويك صابون گياهي كاملاً شست وشو داد .
- همچنين مي توان به مقدار مساوي از روغن كرچك وروغن نعناع، هركدام به مقدار سي گرم را با يكديگر مخلوط كرده وپماد حاصل را هر روز دوبار صبح وشب بر روي جوش هاي غرور جواني ماليد وپس از حدود يك ساعت با آب گرم وصابون گياهيشست وشو داد.
- دو مثقال سياه دانه را نرم كوبيده با شش مثقال خاكسترچوب انگور مخلوط كرده در دو استكان سركه حل كرده وروزي سه مرتبه بماليد وتا بهبودي كامل ادامه دهيد.
13.درمان ناراحتي ها والتهابات كليوي :
يك ليوان كوچك (استكان )از سياه دانه را در يك ليتر آب جوشانده و با عسل شيرين كرده به مدت يك هفته صبح ناشتا آن را ميل نماييد ،التهابات كليوي درمان خواهد شد . همچنين پور آسياب شده ي سياه دانه را به ميزان يك قاشق غذاخوري در نصف ليوان روغن زيتون گرم مخلوط كرده ، به صورت ضماد (مانند پماد روي يك تكه پارچه تميز) در ناحيه ي كليه آن جا كه احساس درد مي شود بگذاريد . اين عمل را يك بار در روز به مدت پنج روزادامه دهيد .
هر روز مقداري جعفري را در يك ليوان آب جوشانده وهفت قطره از روغن سياه دانه را بر آن افزوده وصبح وشب يك فنجان محتوي گرم را به مدت پنج روز تا ساكت شدن درد ميل نماييد .

14.درمان ادرار غير ارادي :

براي درمان آن توصيه مي شود : پوسته تخم مرغ را پس از شستن وتميز كردن به طور كامل ، با حرارت مقداري تفت داده وبا مقداري سياه دانه مخلوط كرده بكوبيد تا كاملاً نرم ومخلوط شود يك قاشق چايخوري از مخلوط را در يك ليوان شير ريخته آن را به هم بزنيد ، صبح وشب به مدت يك هفته ميل كنيد .

15.درمان دلپيچه ودرد هاي روده اي:

روده با ميكروبها وباكتري ها ي آلوده مي شود درمان آن با سياه دانه بدين قرار است :به مقدار مساوي زيره ونعناع و انسيون را جوشانده و هفت قطره روغن سياه دانه به آن مي افزاييم و با عسل خالص آن را شيرين كرده ودر موقع دلپچه ودلدرد آن را بنوشيد .

16.درمان آسم وتنگي نفس :

بيمارمبتلا بخار روغن سياه دانه را استنشاق نمايد تا تنگي نفس بهبود يابد همچنين بهتر است براي تأثير درماني بيشترسينه وحنجره بيمار قبل از خواب با روغن سياه دانه چرب كرده ويك قاشق سياه دانه ي آسياب شده به مقدار دو گرم ناشتا مصرف نمايد .

17.درمان تنبلي كبد :

براي تقويت فعاليت كبد غير فعال يك كيلوگرم انجير را در دو ليتر آب جوشانده وسپس يك قاشق غذا خوري عسل خالص و هفت قطره از روغن سياه دانه را به آن اضافه نمودهو صبح وشب به مدت يك هفته ميل نماييد .

18.درمان كچلي وگري وبيماري هاي پوست سر :

يك قاشق سوپ خوري سياه دانه را كه خوب آسياب و پودر نموده ايد با يك قاشق چايخوري از عصاره ي سير (سير له شده عصاره آن بدست مي آيد )با يك فنجان سركه رقيق ،كاملاً مخلوط كنيد مرهمي بدست مي آيد پماد مانند كهمي توان آن را به قسمتهايي از سر كه مبتلا به گري وكچلي شده است ماليده وپس از سه ساعت مرهم را برداشته وبا روغن سياه دانه چرب نموده واين روغن را تاروز بعد بر روي آن قسمت از پوست سر باقي گذاشت واين درمان را ادامه داده تا بهبودي حاصل شود .

19.درمان لك وپيس و برص با سياه دانه :

مقداري سياه دانه نكوبيده با مقداري سياه دانه آسياب شده وپوست آسياب شده ي جانوري صحرايي به نام آفتاب پرست (كه معمولاً در عطار ها موجود است ) با مقداري سركه رقيق خوب تركيب كرده تا يك مرهم شبيه پماد بدست آيد .اين مرهم را هرصبح وشب بر روي محل لك و پيس و برص بگذاريد تا عارضه به اذن خداوند سبحان بر طرف گردد.

20.درمان سنگ هاي كليه وسنگ هاي شني باسياه دانه :

يك فنجان سياه دانه آسياب شده را با دو قاشق عسل خالص مخلوط كرده، سه پره سير را به آن اضافه كرده وكاملاً مخلوط نموده اين مخلوط را سه قسمت كرده وپس از صرف صبحانه ميل نماييد بهتر است نيم ساعت پس از صرف معجون شربت آبليمو ي تازه كه آبليموي آن با پوست ليمو آب گيري شده باشد مصرف نماييد .

21.درمان عوارض چشمي با سياه دانه :

افرادي كه مبتلا به چشم درد هستند مي توانند چند قطره روغن سياه دانه را در يك ليوان شير ريخته وقبل از خواب بنوشند . همچنين قبل از خواب دو طرف گيجگاه ودو ابرو را با سياه دانه چرب كرد .

22.درمان افسردگي وكسالت با سياه دانه:

صبح ناشتا يك ليوان مخلوطي از آب پرتقال وآب هويج كه به آن هفت قطره روغن سياه دانه افزوده ايد را ميل كنيد و اين روش را به مدت پنج الا ده روز ادامه دهيد. توصيه مي شود افراد مبتلا به افسردگي وكسالت ، متصل به ياد خدا باشند و در هنگام روز و نيز بعد از نماز عصر نخوابند ولي خواب قيلوله كه خواب ميان ظهر وعصر است مفيد مي باشد .

23.درمان نازايي وعقيم بودن با سياه دانه :

نازايي علل وعوامل گوناگوني دارد ، به تجربه ثابت شده كه سياه دانه اثر عجيبي بر روي فعاليت هاي باروري ورفع نازايي دارد . از اين رو توصيه مي شود :اقلام زير رابا عسل خالص مخلوط كنيد واثر آن را به آزمون بگذاريد :
¯يك ليوان سياه دانه آسياب شده ونرم
¯نصف ليوان شنبليله آسياب شده وكوبيده
¯يك ليوان تخم خشك وآسياب شده تربچه
اقلام ياد شده را با عسل خالص مخلوط واز معجون حاصله قبل از غذا صبح وشب به اندازه ي يك قاشق مربا خوري در هر وعده (صبح وشام) ميل نموده وسپس يك ليوان شير روي آن بنوشيد و اين روند را به مدت سه ماه ادامه دهيد .

24.باز شدن رنگ چهره ورفع زردي آن با سياه دانه :

چنان چه سياه دانه نرم ساييده و با روغن زيتون خمير نموده و هر صبح صورت را با آن چرب نماييد موجب رفع چين و چروك صورت شده وچهره سرخ و گلگون مي شود .

25.تهيه پادزهر ورفع گزيدگي حشرات با سياه دانه :

خوردن يك ونيم مثقال سياه دانه پودر شده با كمي سركه و آب نيم گرم (به مدت سه روز )جهت رفع اثر زهر جانوران گزنده و به ويژه رتيل وعقرب و درمان ورم سگ گزيدگي مفيد است . هم چنين ماليدن روغن سياه دانه به محل نيش زدگي مفيد است.

26.درمان تب با سياه دانه :

چنان چه مقداري سياه دانه را نرم ساييده و با كمي سكنجبين ميل نماييد تب هاي شديد به ويژه تب هايي كه از غلبه بلغم باشد را بر طرف مي كند .

27.درمان بواسير و رفع زگيل پوستي با سياه دانه :

اگر مقداري سياه دانه را سوزانده و نرم سائيده و آن را با آب مورد (كه از خيساندن سه الي چهار روز برگ مورد در آن بدست آمده باشد ) خمير نموده، به صورت مرهم در آورده و بمالند بواسير را درمان كرده و هم چنين در از بين بردن زگيل ميخ چه يپا مؤثر است .

28. رفع لك ودرمان امراض پوستي (به ويژه برص ) با سياه دانه:

ماليدن سياه دانه سوخته وپودر شده با كمي سركه به محل لك وبرص (لك هاي سفيد روي پوست )جهت پاك كردن آنها از روي پوست مفيد است .
هم چنين جهت از بين بردن جوش هاي پوستي چهار ونيم مثقال سياه دانه را با چهار ونيم مثقال تخم كتان مخلوط كرده و نرم سائيده و در يك استكان حل كرده وبمالند.

29. درمان كم سويي چشم با سياه دانه :

جهت رفع كم سويي چشم و ازدياد قوه ي بينايي پنج گرم سياه دانه را نرم كرده دو ونيم گرم آن را صبح و دو و نيم گرم آن را عصر همراه با عسل يا شربت ميل نماييد .

30.رفع خارش پوستي با سياه دانه :

اگر مقداري روغن گل سرخ يا روغن بادام تلخ را با پودر سوخته شده سياه دانه خمير كرده و به محل خارش پوست بماليد خارش بدن كه به علت سردي باشد را از بين مي برد .

31. رفع ريزش مو و درمان تاسي با سياه دانه:

چنانچه موم عسل را گداخته و با روغن گل سرخ و كمي حنا خمير كرده و مقداري پودر سوخته ي سياه دانه را به آن بيفزاييد و بر سر ببنديد مانع ريختن موي سر شده و در صورت مصرف مداوم موجب روياندن موي مي شود .

32.درمان فراموشي (نسيان ) با سياه دانه :

جهت تقويت حافظه و رفع فراموشي يك ونيم مثقال سياه دانه را با يك ونيم مثقال خردل مخلوط كرده نرم سائيده ودر عسل حل كرده و غرغره نماييد . همچنين كشيدن پودر سياه دانه به صورت انفيه در بيني نيز در رفع خستگي مغز مؤثر است .

33.درمان صدا كردن گوش و رفع درد دندان با سياه دانه :

اگر سياه دانه را جوشانده وآب صاف شدهي آن را با روغن قز مخلوط كرده و دوباره بجوشانيد تا آب آن تبخير شود و روغن بماند واين روغن را در گوش بچكانيد رافع درد گوش و صدا كردن آن مي شود . هم چنين مضمضه ي آب جوشانده سياه دانه با سركه جهت درد دندان كه به علت سردي باشد مفيد است .

34.درمان بي خوابي:

پس از نماز وتر وقرائت سوره ي فاتحه سه مرتبه ،آية الكرسي (سه مرتبه )آمن الرسول (سه مرتبه ) معوذتين (دو سوره پاياني قرآن سه مرتبه ) وسوره اخلاص (سه مرتبه )يك فنجان شير گرم وپنج قطره روغن سياه دانه را مخلوط كرده بنوشيد